Καυταντζόγλου, Λύσανδρος

(Θεσσαλονίκη 1811– Αθήνα 1885). Αρχιτέκτονας. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του ελληνικού νεοκλασικισμού. Καταγόταν από πλούσια και ισχυρή οικογένεια και οι πρόγονοί του είχαν σχέσεις με τη Φιλική Εταιρεία και τους πρωταγωνιστές της Επανάστασης, στην οποία προσέφεραν σημαντικές υπηρεσίες. Σπούδασε αρχικά στη Μασσαλία, όπου είχε καταφύγει η οικογένειά του, και κατόπιν στη Ρώμη. Μετά το τέλος των σπουδών του έγινε γρήγορα ευρύτερα γνωστός, αναγνωρίστηκαν οι ικανότητές του και έγινε μέλος πολλών ευρωπαϊκών ακαδημιών και αρχιτεκτονικών ενώσεων. Η φήμη του συνετέλεσε ώστε να μετακληθεί στην Αθήνα (1841), όπου του ανατέθηκε η διεύθυνση του νεοσύστατου τότε Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Ο Κ. δεν περιορίστηκε μόνο στην οργάνωση του ιδρύματος και στη διδασκαλία αλλά επίσης σχεδίασε τα κτίρια του Πολυτεχνείου, τα οποία λειτουργούν ακόμη και στεγάζουν σήμερα την αρχιτεκτονική σχολή και τη διοίκηση του Πολυτεχνείου, αποτελώντας, άλλωστε, το πιο γνωστό του έργο. Εκτός από το Πολυτεχνείο, ο Κ. μελέτησε και άλλα αθηναϊκά κτίρια, ιδιωτικά και δημόσια. Σώζονται αρκετά σχέδιά του για ιδιωτικές κατοικίες, όχι όμως και αντίστοιχα κτίρια, κυρίως εξαιτίας της μεταπολεμικής ανοικοδόμησης, κατά την περίοδο της οποίας κατεδαφίστηκαν πολλά κτίρια της παλιάς Αθήνας· ανάμεσα σε αυτά το B’ γυμνάσιο Πειραιά (κατεδαφίστηκε το 1966) και το Μέγαρο Μέρλιν (κατεδαφίστηκε το 1962), τα οποία ήταν έργα του Κ. Έργο του επίσης είναι το Αρσάκειο, το οποίο σώζεται, αν και παραμορφωμένο από τις προσθήκες που απέκτησε μεταγενέστερα. Άλλα αξιόλογα έργα του είναι οι ναοί του Αγίου Κωνσταντίνου και της Αγίας Ειρήνης στην Αθήνα, ο παλιός ναός του Αγίου Ανδρέα στην Πάτρα καθώς και ο καθολικός καθεδρικός ναός του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου στην Αθήνα, τα αρχικά σχέδια του οποίου είχαν γίνει από τον Λέο φον Κλέντσε. Είναι σημαντικό ότι ο K., όπως και άλλοι σύγχρονοί του αρχιτέκτονες, χρησιμοποίησε τη νεοκλασική αρχιτεκτονική μορφολογία και στα θρησκευτικά κτίρια, δίνοντας έτσι μια νέα όψη στον παραδοσιακό βυζαντινό ναό και εναρμονίζοντάς τον με το γενικό πνεύμα της εποχής. Τα έργα του δηλώνουν τέλεια γνώση των κλασικών ρυθμών, τους οποίους χρησιμοποίησε, καθώς επίσης δημιουργικότητα και σημαντική πρωτοτυπία, συνδυασμένη με φανερή καλλιτεχνική ευαισθησία. Τα τρία κτίρια του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου της Αθήνας, τόσο το καθένα ξεχωριστά (κυρίως τα δύο συμμετρικά ισόγεια κτίρια που βρίσκονται στην οδό Πατησίων) όσο και ως σύνθεση στο σύνολό τους, αποτελούν ιδιαίτερα αξιόλογο αρχιτεκτονικό συγκρότημα, το οποίο αποτελεί ένα από τα πιο ενδιαφέροντα μνημεία της εποχής του νεοκλασικισμού. Αξιόλογες επίσης συνθετικές ικανότητες μπορούν να αναγνωρίστουν στο Αρσάκειο (παλιό) καθώς και στον καθολικό ναό του Αγίου Διονυσίου των Καθολικών της Αθήνας, που διακρίνεται για την ευγένεια και την κομψότητα της μορφής του. Ο Λύσανδρος Καυταντζόγλου έδωσε νέα όψη στον παραδοσιακό βυζαντινό ναό και τον εναρμόνισε με το γενικό πνεύμα της εποχής. Στη φωτογραφία, ο ναός του Αγίου Κωνσταντίνου στην Αθήνα. Ο παλιός ναός του Αγίου Ανδρέα στην Πάτρα, έργο του αρχιτέκτονα Λύσανδρου Καυταντζόγλου. Τα κτίρια του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου είναι έργο του αρχιτέκτονα Λύσανδρου Καυταντζόγλου (φωτ. ΑΠΕ).